Na podstawie postanowień zawartych na konferencji w Jałcie oraz umów międzynarodowych zawartych w Poczdamie miedzy Polska a sąsiadującymi republikami ZSRR, ustalono prawo wysiedlonych "zabużan" do rekompensaty za pozostawione mienie w formie własności lub pokrewnych praw do nieruchomości zamiennych. Ustawy te ratyfikowała KRN jednak nie ogłoszono tego w oficjalnym Dzienniku Ustaw. Brak takiej publikacji utrudniał zabużanom dochodzenia prawa do rekompensaty za swoją własność. Ogłoszenie dawnych umów w Dzienniku Ustaw nastąpiło dopiero w 2002 r. Usunięcie tej przeszkody prawnej oraz korzystne orzeczenia NSA i precedensowe postanowienia Trybunału w Strasburgu, stwarzają kolejną możliwość otrzymania częściowej rekompensaty za pozostawione mienie osobom, które nie zaspokoiły wcześniej swoich roszczeń.
Według obowiązującej ustawy i nowelizacji z dnia 21 sierpnia 2001 r. zabużanie mogą się starać o zaliczenie wartości nieruchomości pozostawionej za granicą na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste.
Do 30 kwietnia 2005 r. obowiązywało ograniczenie limitu przyznawanych rekompensat do wysokości 15% wartości pozostawionego za Bugiem mienia i nie większych niż 50 tysięcy złotych. Większość poszkodowanych oczekuje na dalsze zmiany w ustawie i rekompensaty pieniężne.
W październiku 2005 roku ma wejść ustawa zmieniająca wysokość limitu do 20% wartości pozostawionej nieruchomości, a zwrot będzie realizowany w gotówce lub w zaliczeniu na zakup nieruchomości od Skarbu Państwa.
Podstawa prawna:
Szacuje się, że prawo do rekompensat posiada jeszcze około 90 tysięcy osób. Po tak długim czasie większość właścicieli pozostawionego mienia już nie żyje, a rekompensaty przysługuje ich spadkobiercom bezpośrednim i spadkobiercom spadkobierców. Prawo to przysługuje w drodze dziedziczenia. W myśl przepisów uprawnienia może realizować tylko jeden ze spadkobierców, wspólnie przez nich wskazany lub przy braku porozumienia wybrany przez sąd w postępowaniu o dział spadku.
Przy realizacji roszczeń warto skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w uzyskiwaniu rekompensat za mienie zabużańskie. Polecam: Kancelaria Adwokacka w Warszawie - porady i pomoc prawna.
Do wniosku trzeba dołączyć operat szacunkowy sporządzoną przez rzeczoznawcę majątkowego.